Laatste wilsbeschikking

Je kan zelf bepalen wat er met jouw lichaam gebeurt na jouw overlijden. Die keuze kan je laten vastleggen in de laatste wilsbeschikking, een document dat je kan opvragen bij de Dienst Burgerzaken in jouw gemeente.

In de laatste wilsbeschikking kan je aangeven:

• of je kiest voor een begrafenis of een crematie
• of je kiest voor een bijbegraving of bijzetting van de urne van de eerder overleden echtgenoot of persoon met wie je een feitelijk gezin vormde of kiest voor een gezamenlijke uitstrooiing van beide assen
• welke bestemming je wenst te geven aan de as na crematie
• of je jouw lichaam wilt afstaan aan de wetenschap
• volgens welke levensbeschouwing de eventuele uitvaartplechtigheid moet worden gehouden
• in welke gemeente jouw laatste rustplaats zal zijn (in België of in het buitenland)
• en of je een uitvaartcontract hebt.

Bij elk overlijden gaat de gemeente na of de overledene een laatste wilsbeschikking heeft laten registreren.

Hoe kan ik een laatste wilsbeschikking laten opstellen?

Je geeft een ondertekende en gedateerde verklaring af bij de Dienst Burgerzaken van jouw gemeente. Deze verklaring wordt geregistreerd in het bevolkingsregister en je krijgt een ontvangstbewijs mee.

Veel gemeenten hebben een invulformulier beschikbaar op hun website. Een model van laatste wilsbeschikking vind je op de website van het Agentschap Binnenlands Bestuur. Contacteer jouw gemeente voor meer informatie.

Wat zijn de wettelijke mogelijkheden na een overlijden?

Je kan kiezen voor begraving of crematie. Je kan aangeven of de crematie gevolgd wordt door:

• begraving van de as binnen een begraafplaats
• bijzetting van de as in een urnenmuur (columbarium)
• uitstrooiing van de as:
  • in een strooiweide op een begraafplaats
  • op de aan het grondgebied van België grenzende territoriale zee
• begraving, verstrooiing of bewaring van de as op een andere plaats dan de begraafplaats. Dit kan enkel wanneer de overledene dit schriftelijk heeft bepaald, of wanneer er geen laatste wilsbeschikking is, op gezamenlijk verzoek van de partner en de nabestaanden in de eerste graad. Voor minderjarigen is het verzoek van de ouders of de voogd vereist.

Hoe kan ik het ritueel voor de uitvaartplechtigheid bepalen?

In de laatste wilsbeschikking kan je het ritueel van de plechtigheid laten opnemen:

• Katholieke godsdienst
• Protestantse godsdienst
• Anglicaanse godsdienst
• Orthodoxe godsdienst
• Joodse godsdienst
• Islamitische godsdienst
• vrijzinnige levensovertuiging
• neutraal filosofische overtuiging.

Opgelet: als je geen keuze van ritueel hebt aangeduid in jouw laatste wilsbeschikking, wil dat niet zeggen dat je expliciet aangeeft dat je geen ritueel wenst. Daarvoor maak je best een aparte verklaring op, bv. bij een notaris.

Nadeel hierbij is dat een testament meestal pas geopend wordt nadat de uitvaart plaats heeft gehad. In dat geval kennen de nabestaanden jouw wensen over het ritueel voor de uitvaartplechtigheid niet, en kiezen ze misschien een andere vorm van ritueel.

Kunnen er nog wijzigingen worden gemaakt zodra ik mijn laatste wilsbeschikking heb ingediend?

Het is altijd mogelijk om zelf wijzigingen aan jouw laatste wilsbeschikking in te dienen via een nieuwe aanvraag bij de Dienst Burgerzaken. Jouw nabestaanden kunnen echter niets veranderen aan de wilsbeschikking en moeten jouw laatste wil nakomen.

Mogen de nabestaanden na crematie de as van een overledene zelf bijhouden?

De nabestaanden kunnen de as ook bewaren. Maar bij het einde van deze bewaring:

• moet de as worden teruggebracht naar de begraafplaats om er begraven, bijgezet in een columbarium of uitgestrooid te worden
• of kan de as worden uitgestrooid, bewaard of begraven in een urne vervaardigd uit biologisch afbreekbare materialen op een door de gemeenteraad afgebakende andere plaats dan de begraafplaats.

Decreet van 16 januari 2004 op de begraafplaatsen en de lijkbezorging.